ERDEM-HUKUK-POSTASI-TR-2018-metin

139 TAHKİM HUKUKU olmamasıdır. Buna göre hakemler, delilleri serbestçe değerlendirme yetkileri kapsamında, bu konuda diledikleri kararı vermekte özgürdür. Aleyhine çıkarımlarda bulunulacak tarafa, savunma hakkının gereği olarak, belge ibrazı talebine itiraz etme olanağının tanınması gerekir. Aleyhe çıkarımlar belge ibrazı konusundaki ispat yükünü tersine çevirdiğinden, bu ispat yükünün ait olduğu tarafın itiraz etme olanağına sahip olması önem taşır 5 . Aleyhe çıkarımlar, belge ibrazını talep eden tarafın talep edilen ve diğer tarafın elinde olan belge aracılığıyla ispat etmeye çalıştığı konu - nun yeterli olarak ispat edildiği sonucunun çıkarılmasına yol açabilir. Başka bir deyişle, belge ibrazı talebi çerçevesinde belge talep eden tarafın ilgili belgeyi elde edememesi ve bu belgeye atıf yapamaması durumunda, ispat yükünü yerine getirmiş sayılmasına karar verilebilir. Ancak, dolaylı bir ispat aracı olmasından dolayı, aleyhe çıkarımların sınırlı ispat gücüne sahip olduğu ve diğer delillerle birlikte bir bütün olarak değerlendirilmesi gerektiği gözden kaçırılmamalıdır 6 . Diğer yandan, milletlerarası tahkim uygulamasında genel olarak hakemlerin, hakem kararlarında aleyhe çıkarımlarda bulunduklarını doğrudan belirtmedikleri ve belge ibrazı emirlerine uyulmaması du - rumunun delillerin değerlendirilmesinde dolaylı olarak rol oynadığı belirtilir 7 . Bu yöndeki uygulamanın nedeni, aleyhe çıkarımların iptal ve tenfiz davalarında sorun yaratma olasılığıdır 8 . İptal ve tenfiz dava - larına ilişkin uygulamaların yerel mahkemelerin bu konudaki tutum - larına bağlı olarak değiştiği dikkate alındığında, bu genel uygulama olumlu karşılanabilir. 5 Vera van Houtte : Adverse Inferences in International Arbitration, Institute Dos - sier VI, Written Evidence and Discovery in International Arbitration, s. 202, Sa - vunma hakkı konusunda detaylı bilgi için bkz., s. 208 vd. 6 Vera van Houtte, s. 214. 7 Marghitola, Reto : Document Production in International Arbitration [ Milletle - rarası Tahkimde Belge İbrazı ], International Arbitration Law Library, Volume 33, Kluwer Law International 2015, s. 174, http://www.kluwerarbitration.com/ document/kli-ka-marghitola-2015-ch09?q=%22document%20production%22 (Erişim tarihi: Eylül 2018). 8 Marghitola , s. 174.